مزایای بتن نسبت به سایر مصالح ساختمانی
بتن به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود همچون مقرون به صرفه بودن، خاصیت ضدآب داشتن، مقاومت داشتن در برابر دمای بالا، خاصیت قالب گیری و شکل دهی، نیاز به نگهداری بسیار کم، قابلیت پاشش داشتن و عایق حرراتی و صوتی مورد استقبال قرار گرفته است.
مزایای بتن در بین تمامی مصالحی که در ساخت و ساز در جهان مورد استفاده قرار می گیرد، قابل توجه است. از این رو بتن به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود نسبت به سایر مصالح ساختمانی، استفاده بیشتری دارد. در ادامه به این ویژگی ها می پردازیم.
- مقرون به صرفه بودن
در مقایسه با مصالح مهندسی سیمانی که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد، هزینه تولید بتن سیمانی بسیار پایین تر است و این به صرفه بودن یکی از مزایای بتن به شمار می رود. علاوه بر این در سطح دنیا و در مقایسه با سایر مصالح مانند پلیمرها و سایر مصالح ساختمانی به نسبت ارزان تر و در دسترس تر است؛ چرا که ترکیبات اصلی بتن از سیمان، آب و سنگدانه تشکیل شده که به راحتی قابل دسترس است.
- خاصیت ضدآب داشتن
یکی از مزایای بتن خاصیت ضدآب بودن آن است. اگرچه مواد شیمیایی موجود در آب این قدرت را دارد که سبب خوردگی در بتن و بتن مسلح شود، اما در مقایسه با فولاد و چوب، بتن میتواند مدت زمان بسیاری را در معرض آب قرار گیرد، بدون آنکه دچار آسیب جدی شود. به دلیل همین ویژگی بتن، برای ساخت و ساز در زیر آب یا مواردی که امکان دارد سازه در معرض آب قرار گیرد، مصالح ساختمانی مناسب و ایدهآلی به شمار می رود؛ از هیمن رو در ساخت سازهها، سدها، خط لوله، کانالها، عایقبندی و پروژههای ساحلی مورد استفاده قرار می گیرد.
لازم به یادآوری است که آب خالص به خودی خود برای بتن و حتی بتن مسلح آسیبرسان نیست، بلکه مواد شیمیایی محلول در آب مانند کلریدها سولفاتها و دیاکسیدکربن میتوانند سبب خوردگی در بتن شوند.
- در دمای محیط به عمل میآید
یکی از ویژگی های خوب بتن این است که در دمای محیط تهیه شده، به عمل میآید و به حداکثر مقاومت میرسد. به دلیل این که سیمان یک ماده غیرارگانیک به شمار می رود و پیوند آن در دمای پایین روی می دهد، از همین رو بتن میتواند در دمای محیط استفاده شده و در صورت لزوم با افزودنیهای مورد نظر بهبود پیدا کند.
- بهرهوری در مصرف انرژی
میزان انرژی مورد نیاز برای تهیه بتن در مقایسه با فولاد بسیار کمتر است. برای تهیه بتن سیمانی ساده تنها۷۵۰۴۵۰ کیلووات-تن انرژی مورد نیاز است که این عدد برای بتن مسلح به ۳۲۰۰۸۰۰ کیلووات-تن می رسد؛ در حالی که در تولید فولاد ساختمانی به ۸۰۰۰ کیلووات-تن انرژی و حتی بیشتر از آن نیاز است که با این احتساب فولاد ۳ تا ۱- برابر بیشتر از بتن انرژی مصرف می کند.
- خاصیت شکلدهی
یکی از مزایای بتن خاصیت قالب گیری و شکل پذیری آن است. از آنجا که بتن تازه میتواند در حالت مایع خود، جریان داشته باشد، از همین رو میتوان آن را در محل، در قالبهای مختلف ریخت یا با تنظیمات خاصی قالببندی کرد تا به شکل و سایز مورد دلخواه درآید. حتی می توان با تغییرات در مواد تشکیلدهنده بتن، آن را به شکلهای پیچیده درآورد.
- مقاومت داشتن در برابر دمای بالا
بتن دماهای بالا را بهتر از چوب و فولاد می تواند تحمل کند. کلسیم سیلیکات هیدرات که عامل اساسی چسبندگی در بتن است، میتواند تا دمای 910 درجه سانتیگراد را تاب بیاورد. بتن عایق خوبی برای گرما به شمار می رود و میتواند مقدار قابلتوجهی از گرمای محیطزیست را در خود نگه دارد.
در مواقع آتشسوزی، بتن بین 2 تا 6 ساعت مقاومت خود را حفظ کرده که زمان مناسبی برای اجرای عملیات نجات است. از بتن برای ضد آتش کردن فولاد، در دماهای بالا و پوششهای ضد انفجار استفاده می کنند.
- قابلیت استفاده در بتن مسلح
بتن ضریب انبساط حرارتی قابل مقایسه با فولاد دارد. علاوه بر اینکه بتن به مقاومت فشاری اعضای بتن مسلح و سازهها کمک میکند، بلکه در محیطهای خورنده دارای CH و آلکالیها به عنوان محافظی برای فولاد عمل میکند.
- توانایی استفاده برای بازیافت زباله
یکی از مزایای بتن آن است که بسیاری از زبالههای صنعتی، میتوانند به عنوان جایگزین سیمان و سنگدانه، مورد بازیافت قرار گیرند که از جمله این زباله ها می توان به خاکستر، گدازه، زباله شیشه و حتی تایرهای خودرو اشاره کرد. از همین رو تولید بتن میتواند به صورت چشمگیری سبب کاهش آثار زیستمحیطی زبالههای صنعتی شود. استفاده از این زبالهها، علاوه بر اینکه مشخصات بتن را بهبود میدهند، گاهی مشخصات آن را نیز بهبود میبخشند و کیفیت سازه را به خطر نمی اندازند.
- روش های اجرای متنوع
یکی از مزایای بتن، پیادهسازی و استفاده از آن با روشهای مختلف است. بتن میتواند با دست اضافه شده یا ریخته شود، پمپ یا اسپری شود، به صورت گروت اجرا شود و حتی توسط روشهای پیشرفته شاتکریت در تونلها به کار گرفته می شود.
- نیاز به نگهداری بسیار کم
سازههای بتنی نیازی به تمدید پوشش یا نقاشی برای مقاومت در برابر هوازدگی ندارند، درحالیکه در مورد سازههای فولادی یا چوبی این موضوع اجتنابناپذیر است. روکشها به صورت منظم جایگزین و دوباره ساخته میشوند که این امر، هزینه نگهداری بتن را کمتر از فولاد یا چوب میکند.
- قابلیت پاشش داشتن
یکی از مزایای بتن قابلیت پاشش آن است. چراکه پاشیدن بتن یکی از روشهای سودمند است. با استفاده از این روش میتوان ترکها یا شکاف ها را پر کرد و همچنین تعمیرات مورد نظر را انجام داد که در این راستا بتن پاششی یا شاتکریت برای این کار مناسب است.
- عایق حرراتی و صوتی
یکی از مزایای بتن عایق حرراتی و صوتی بودن آن است. بتن پوک یا پوشالی را میتوان به عنوان مصالح ضدصوتی یا عایق حرارتی مورد استفاده قرار داد.